Ön Bilgi
Gümrük Kanunu çerçevesinde tasfiyeye ilişkin süreler Türkiye gümrük sahasına giren eşyaların tabi tutulacağı gümrük rejimleri ve geçireceği işlemlere göre değişiklik göstermektedir. Bu sebeple, gümrük rejimleri ve işlemlerle ilgili olarak kısa bir bilgi verilmesinde yarar vardır. Öncelikle Türkiye gümrük sahasına giren eşyaların bir gümrük rejimine tabi tutulması şarttır. Genel olarak en çok uygulanan gümrük rejimleri “serbest dolaşıma giriş rejimi” ve “antrepo rejimi”dir. Gümrük sahasına giren eşya sınırsız süreyle gümrükte kalamaz, bu eşya için belirli süreler dahilinde gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım belirlenmesi gerekmektedir. Bu belirleme nihai olarak gümrük beyanı ile yapılır. Gümrük beyanının yapılmasından önce bir özet beyan verilir ve bununla gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım belirlenmesi süreci başlar, gümrük beyanının yapılması ve eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması ile son bulur. Bu işlemlerin ardından eşyaya ait vergilerin ödenmesi ile gümrük işlemleri bitirilir. Gümrük beyanı verilinceye kadar eşya “geçici depolanan eşya” statüsündedir ve bu statüde Gümrük Kanunu’nda yer alan belirli süreler sınırınca kalabilir. Gümrük Kanunu’nda yer alan sürelerin aşılması halinde tasfiye hükümlerinin uygulanma tehlikesi olduğundan farklı durumlar için öngörülen sürelere uyulması önemlidir.
Gümrük sahasına giren yabancı eşyanın giriş rejimi çerçevesinde gümrük vergi ve resimlerinin ödenmesi suretiyle Türkiye gümrük serbest bölgesinde dolaşıma girmesi eşyanın “millileşmesi” olarak adlandırılmaktadır. Bunun yanında antrepo rejimine girebilecek eşya kanunda sınırlı olarak belirlenmiş olup Gümrük Yönetmeliği’nin 330.maddesinde “ithalat vergilerine ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmamış serbest dolaşıma girmemiş eşya” ve “ihracata bağlı önlemlerden yararlanabilen serbest dolaşımdaki eşya (serbest dolaşımda olup Türkiye’den ihraç edilecek olan eşya)” dışında bir eşyanın antrepo rejimine tabi tutulması mümkün değildir. Antrepo rejimine tabi olan eşyanın gümrükte kalış süresi Gümrük Kanunu’nun 101.maddesine göre sınırsızdır, ancak istisnalar olabilir. Bu iki rejim özelinde tasfiyeye ilişkin süreler farklı olarak düzenlenmiş olup aşağıda detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
Gümrük Kanunu’nda Yer Alan Tasfiyeye İlişkin Süreler
- Türkiye gümrük sahasına giren bir eşya için gümrük beyanı verilmesi için öngörülen süre özet beyanın verilmesi ile başlar. Özet beyanın verilmesi ile başlayacak olan bu süre denizyolu ile gelen eşyalar bakımından 45 gün, havayolu ve karayolu ile gelen eşyalar bakımından 20 gündür. Süresi içinde gümrük beyanının verilememesi halinde eşya tasfiye edilecektir (Gümrük Kanunu 46.madde ve 50. Madde).
- Süresi içinde gümrük beyanı yapılmış ancak beyan sahibinden kaynaklanan sebeplerle eşyanın beyanda belirtilen gümrük rejimine tabi tutulması için gerekli belgeler verilmemişse, ithalat veya ihracat vergileri ödenmemişse, teminatın öngörüldüğü hallerde teminat gösterilmemişse, eşya tasfiye edilecektir. Gümrük Kanunu’nun 70.maddesine göre buradaki süreler Gümrük Kanunu’nun 46.maddesinde öngörülen sürelerdir. Yani gümrük beyanı yapıldıktan sonra deniz yolu ile gelen eşyalar bakımından 45 gün, havayolu ve karayolu ile gelen eşyalar bakımından 20 gün geçmesiyle, yukarıda sayılan hallerde eşya tasfiye edilecektir.
- Antrepo rejimine tabi olan eşya için Gümrük Yönetmeliği’nin 346.maddesi uyarınca antrepo beyannamesine bağlantılı yeni bir rejim beyanı yapılması halinde, gümrük işlemlerinin yeni beyannamenin tescil tarihinden itibaren 30 gün içinde bitirilmesi gerekir. Bu kapsamdaki işlemlerin 30 gün içinde bitirilmemesi halinde eşya tasfiye edilecektir. Örneğin, antrepo rejimindeki eşya için, serbest dolaşıma giriş rejimine ilişkin beyanname verilmesi halinde, gümrük işlemlerinin beyannamenin tescil tarihinden itibaren 30 gün içerisinde bitirilmesi gerekir (Gümrük Kanunu m.70/2).
- Her ne kadar antrepo rejimine tabi tutulmuş bir eşya sınırsız süreyle bu rejim altında kalabilir denilmişse de, Gümrük Kanunu’nun 101.maddesi uyarınca “gümrük idarelerince gerek görülen hallerde, eşyaya gümrükçe onaylanmış yeni bir işlem veya kullanım tayin edilmesi için bir süre belirlenebilir” denilmiştir. İdare tarafından verilen bu sürenin sonuna kadar işlem tamamlanamazsa eşya tasfiye edilecektir. Bu noktada 13.8.2010 tarihli, 2010/41 sayılı genelge bir istisna öngörmektedir. Bu genelgeye göre 6 ayı aşkın süre antrepoda bekleyen eşyaların sahip ve temsilcilerine tebligat yapılarak, tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmayan veya sahip, kanuni temsilcisi ya da kanuni mirasçıları tarafından antrepoda kalmaya devam etmesi talebinde bulunulmayan eşyanın Gümrük Kanunu’nun 177’nci maddesinin (g) bendi uyarınca tasfiye edilmesi hüküm altına alınmıştır.
Yasal Uyarı
İşbu yazı hukuki danışmanlık ya da tavsiye olarak kabul edilemez ve avukat – müvekkil ilişkisi doğurmaz.
Turkish 
English